Doe en no

Us omjouwing wêr yn we wenje en libje is yn hûndert jier al aardich feroare. Oan de hân fan foto’s wolle we jimme alle moannen sjen litte hoe de omjouwing feroare is.
Foar ynformaasje oer de histoarje fan ús doarpen; Doarpsargyf.reduzum@gmail.com


Het oude tolhuis is waarschijnlijk gebouwd in ongeveer 1827 bij de aanleg van de straatweg van Leeuwarden naar Zwolle.
Het oude tolhuis lag direct aan de weg. Door verbreding van de straatweg stond het huis in de weg en is het tegenwoordige huis genaamd ’t Tolhek geplaatst in 1938.
Het oude tolhuis stond vlak naast de boerderij waar nu Boonstra woont. Lidy Thijsen, die een boek schreef over  verzetsstrijdster Sietske Piena-Buiteveld , vertelt in haar boek dat de familie Buiteveld hier het nieuwe tolhuis heeft laten zetten.

It âld papier opheljen bard al jierren. Mar eartiids waard it opheljen mei de help fan de skoallebern dyn.
Besjoch in âlde doarpsfilm út 1965 fan it Frysk Film archief


Yn 1946 waard der troch in tal ôfdielings fan Fryske maatskippij fan Lânbou besluten om in legere lânbou-winterskoalle op te setten. Fanút hiel Fryslân kamen de boerejonges hjir hinne, mar allinne yn de rêstige wintermoannen. Sa gau ‘ t it moai waar waard wurken se wer op e pleats. Letter nei 1951 waard it hiele jier fol makke en doe wie der safolle belangstelling dat der nijbou nedich wie. De nije, legere Lânbouskoalle (No de Greidhôf) kaam oan de Haedstrjitte, wat earder de Púndyk wie. Yn 1968 wie dy ek te lyts en gie de skoalle nei Ljouwert ta.
Wêr earst de widze stie fan de Lânbouskoalle, is no ’t lokaal fan de hervormde PKN gemeente Reduzum – Idaerd c.a.


Eigen Haard wie in koöperatieve wenningferieniging dy’t oprjochte wie yn 1908 nei oanlieding fan de moogligheid, dy’t de “WoningWet 1902” joech. Dit streekje, oan wat no Ayttawei hjit, wie boud foar de arbeiders fan de molkfabryk. Fan de hier dy’t de bewenners betellen, wie in part hier en in part ôfbeteljen, sadat it nei 30 jier jo “Eigen Haard” waard.
Eigen Haard hie 12 wennings en lei oan’e dyk fan’e buorren nei it stasjon, sa’n 600 mtr fanút it doarp. Eigen Haard is boud troch timmerman Bouke Uilkema.
(Bron: boek Fer LinePraat, te keap by Argyfgroep)


Yn 1887 is der in skoalle kaam, tsjin de tsjerke oer, op hoek Haedstrjitte -Buorren. De skoalle waard in 1922 noch fergrutte. Nei de oarloch fan ’40-’45 die bliken dat de skoalle net mear oan de easken foldie.Yn 1953 waard der ynstee fan ferbou in nije skoalle setten.Op 1 september 1956 waard dizze skoalle, oan de Master Gorterstrjitte, offisjeel iepene. De namme waard Trije Doarpen skoalle. Yn 1998 is de hjoeddeistige skoalle der kaam.
Mear ynformaasje oer it ûnderwiis yn de trije doarpen fine je yn it doarpsargyf.


De molkbus, oant de 70 jierren it middel om farske molke te bewarjen en te ferfieren. No wurd de molke fan in pear dagen bewarre yn grutte molketanks op de buorkerij foar dat it nei de fabryk giet foar ferwurking. De molkbus docht hjoed de dei noch goed wurk mei it karbidsjitten op âldjiersdei. 12 july 1879 (140 jier ferlyn) waard op de Grutte Trije Romers it Fries Rundvee Stamboek, oprjochte. Besjoch in film oer de Friezen en har fee


De slagersfamilie Sixma zijn al ruim een eeuw slager. Thomas Sixma, geboren in 1865 in Reduzum, is de eerste slager en koopman. Hij trouwt met Pietertje de Haan die in Friens is geboren. Zij gaan samen op de Bile wonen. Thomas en Pietertje krijgen 4 kinderen waarvan de jongste Sipke Sixma slager wordt. Hij trouwt in 1926 met Sytske Bosma en gaat wonen op Haedstrjitte 39 in Reduzum. Toen de slagers niet meer thuis mochten slachten werd de slachtplaats in Wergea door meerdere slagers gebruikt. De jongste van de drie kinderen van Sip en Sijtske, Reinder Sixma neemt in 1966 samen met zijn vrouw Lippie de slagerij over. Vanaf 1970 zit de slagerij op de Haedstrjitte 66. Zoon Sipke is sinds 1980 slager op dit adres. Lees meer over de slagers families


Yn 1997 kaam it telefyzje programma De Uitdaging nei Reduzum. Doarpsbelang woe de drûge haven graach renovearjen. Foar dat dit spektakel út ein sette moast der earst noch in soad barre. Jimme kinne hjir, hoe’t alles yn syn wurk gie, nei lêze. https://docplayer.nl/17433067-Mogelijkheden-van-droge-haven-te-reduzum.html


Koffiehuis de Blauwe Tent staat al meer dan 100 jaar in de verre omtrek bekend als een bijzonder gezellig en vooral gastvrij eetgelegenheid. Dominee Benjamin Boers stond in 1906 in Reduzum als predikant en hartstochtelijk strijder voor de verheffing van de arbeidersklasse en voor de geheelonthouding. Mede op zijn voorspraak werd de Blauwe Tent gesticht, een chauffeurscafé aan de Overijsselse straatweg.


De Bangmastrjitte(1970) is de grutte “nijbou”-strjitte dy’t mei in bôge fan de Haadstrjitte nei de Legedyk rint. De strjitte is neamd nei Douwe Sikke Bangma, dy’t help-karmaster fan Idaerderadiel wie. Bangma wie yn de twadde wrâldoarloch aktyf yn it ferset tsjin de Dútsers. Op 2 maart 1945 waard hy (mei party oaren) troch de Dútske plysje arresteard en fuortfierd nei it kamp Neuengamme yn Dútslân. Hy waard ta de dea feroardiele, mar it fonnis waard hieltyd útsteld. Troch bemiddeling fan it Reade Krús waard hy evakueard nei Sweden. It transport waard besketten troch de Ingelsen en allinne it skip mei Bangma kaam yn de Sweedske haven Trelleborg oan. Dêr is Douwe Sikke op 2 maaie 1945 ferstoarn oan de trochstiene eangsten en it lijen dat hy meimakke hie.


Op de Tsienzerbuorren staat een boerderij, de Ronde Schoorsteen. Waling Dykstra vertelt hier leuk verhaal over: Uit Friesland’s volksleven van vroeger en later. Maar ook in ons eigen archief staat leuk verhaal over de gekke Jonker


Idaarderadiel (oant 1984), doe Boarnsterhim en sûnt 1 jannewaris 2014 hearre we mei ús doarpen by gemeente Ljouwert. Sjoch op de film fan HCL wat der allegear feroare is yn al die jierren.


Reduzum hie njonken gewoane kafees as De Trije Romers en De Gouden Leeuw ek twa kafees sûnder alkohol. It kafee fan Bergstra (grutte hûs op de hoeke) en de Blauwe tinte oan de strjitwei. Lês hjir mear oer


Haedstrjitte 17 was al vóór 1895 een “woon-en winkelhuis, ook voor andere doeleinden zeer geschikt, speciaal voor Bakkerij, met Pakhuis, Kaaszolder….”.In april 1920 verkoopt Leendert de Vries, die toen op Ayttawei 10 een handel in veevoeder had,dit huis aan de Coöperatieve Productie en Verbruikers Vereeniging “Excelsior” gevestigd te Leeuwarden, voor de som van f 6000,-.Van april 1920 tot april 1969 is de Coöperatie “Excelsior” de eigenaar van Haedstrjitte 17. De hele historie leest u hier.


“It stasjon, mei boppe it wenhûs en ûnder de wachtromten.
Oant 1929 wie der in inkeld spoar mei spoarbeammen, dêrnei waard it spoar dûbel mar sûnder spoorbeammen.
Yn 1938 is de halte opgeven. It gebou waard om 1960 hinne ôfbrutsen.


Mear as ieu ferlyn stie der op de Haven de pastorij fan de Nederlands Hervormde gemeente. De pastorij is begin sechstiger jierren ôfbrutsen, der binne doe fjouwer huzeblokken, op’e Buorren en de Haven foar yn plak kaam.


Dit is it hûs op’e Pôle oan de Legedyk. Der wennen trije húshâldens. In grutte tragedy fûn pleats doe’t hûs ôfbrânde. In famke fan 3 jier kaam dêrby om it libben. Sy wie in dochterke fan Bauke Heida. Hy is letter emigreert nei Kanada. No stiet hjir it nije hûs fan Jan Galema.